Trong quá trình sử dụng, nhiều người nhận thấy bóng đèn sáng yếu dần so với lúc mới lắp. Ánh sáng không còn mạnh, màu sắc bị thay đổi, thậm chí gây khó chịu khi làm việc hay sinh hoạt. Vậy nguyên nhân là gì? Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các hiện trạng và lý do dẫn đến hiện tượng này, đồng thời gợi ý cách khắc phục hiệu quả.
Bóng đèn sáng yếu dần theo thời gian, vì sao?
Đây là hiện tượng phổ biến nhất, ở giai đoạn đầu, bóng đèn vẫn sáng nhưng sau một khoảng thời gian nhất định độ sáng giảm khoảng 10–20% so với ban đầu. Ví dụ cụ thể: một bóng đèn LED 12W khi mới mua chiếu sáng rõ ràng cả phòng, nhưng sau 1–2 năm sử dụng, độ sáng chỉ còn tương đương bóng 9W. Dù mắt thường khó nhận ra ngay, nhưng khi so sánh với một bóng mới, sự khác biệt trở nên rõ rệt.
Nhiều bóng LED khi sử dụng lâu ngày có xu hướng ngả vàng hoặc nhạt màu. Chẳng hạn, bóng trắng 6500K chuyển dần sang ánh sáng trắng ấm (khoảng 3000–4000K). Điều này làm cảm giác sáng giảm đi dù công suất tiêu thụ vẫn như cũ.
Với bóng đèn dạng tuýp LED, đôi khi chỉ một đoạn của bóng sáng yếu hơn các đoạn khác, do dãy chip LED ở phần đó đã bị xuống cấp hoặc hỏng.
Một số bóng đèn compact và LED giá rẻ còn xảy ra hiện tượng bóng đén lúc sáng lúc tối, chập chờn do mạch điện tử bên trong xuống cấp hoặc tiếp xúc kém ở chân đèn.
Đối với bóng đèn LED, các chip LED là thành phần chính phát sáng. Theo thời gian, chip LED bị suy giảm hiệu suất phát quang. Quá trình này gọi là lão hóa LED. Ví dụ, sau 25.000 giờ hoạt động, một bóng LED có thể chỉ còn 70–80% độ sáng ban đầu.
Ở bóng đèn sợi đốt, dây tóc tungsten bị bốc hơi dần, làm bóng mờ hơn. Với bóng compact, lớp bột huỳnh quang trong ống thủy tinh bị suy giảm khả năng phát sáng.
Bụi bẩn tích tụ trên chao đèn, bề mặt bóng hoặc trần nhà xung quanh sẽ cản ánh sáng, khiến cảm giác sáng giảm. Đây là nguyên nhân dễ bỏ qua. Ví dụ, một bóng đèn bàn trong phòng học sau 6 tháng chưa vệ sinh có thể giảm tới 15% ánh sáng hữu dụng.
Nhiệt độ cao làm các linh kiện điện tử trong đèn LED và mạch driver nhanh xuống cấp. Bóng LED đặt gần trần kín hoặc lắp trong chao kín khí dễ bị nóng quá mức, dẫn tới hiệu suất giảm nhanh.
Nguồn điện áp dao động, đặc biệt là giảm thấp hơn định mức, sẽ khiến bóng đèn sáng yếu. Tại một số khu vực nông thôn hoặc cuối đường dây, điện áp ban đêm có thể xuống chỉ còn 180–200V, làm bóng đèn LED hoặc compact giảm độ sáng rõ rệt.
Bóng đèn giá rẻ thường sử dụng chip LED chất lượng thấp, mạch driver đơn giản, tuổi thọ thực tế thấp hơn nhiều so với quảng cáo. Sau vài tháng, ánh sáng đã yếu đi đáng kể.
Mỗi loại bóng đều có tuổi thọ định mức. Ví dụ:
Khi gần tới giới hạn tuổi thọ, ánh sáng sẽ giảm dần cho tới khi bóng hỏng hẳn.
Đèn đặt ở khu vực bếp, phòng tắm hoặc ngoài trời dễ bị ẩm xâm nhập, gây oxy hóa các chân tiếp xúc, làm điện truyền kém và ánh sáng yếu dần.
Bất kỳ loại bóng đèn nào – từ bóng sợi đốt, compact cho tới LED – cũng có một giới hạn tuổi thọ nhất định. Tuy nhiên, nếu biết cách sử dụng và bảo dưỡng hợp lý, bạn hoàn toàn có thể kéo dài thời gian bóng duy trì độ sáng tối ưu, đồng thời tiết kiệm điện năng. Dưới đây là những phương pháp giúp bóng đèn luôn sáng và phát huy tối đa hiệu quả chiếu sáng.
Trong quá trình sử dụng, bụi bẩn và mạng nhện dễ bám trên bề mặt bóng, chao đèn hoặc các phụ kiện xung quanh. Lớp bụi này cản trở ánh sáng, khiến mắt cảm thấy bóng đèn sáng yếu hơn thực tế. Việc vệ sinh định kỳ giúp ánh sáng truyền tải tốt hơn, đồng thời loại bỏ tác nhân gây nóng cục bộ.
Ví dụ: Một gia đình ở TP.HCM vệ sinh toàn bộ đèn trong nhà 2 lần/năm nhận thấy độ sáng tăng rõ rệt, giảm nhu cầu mua bóng mới sớm.
Kiểm tra và ổn định nguồn điện
Nguồn điện áp không ổn định là nguyên nhân phổ biến khiến bóng đèn LED và compact sáng yếu. Nếu điện áp thấp hơn định mức, bóng sẽ giảm độ sáng; nếu quá cao, linh kiện dễ hỏng, tuổi thọ rút ngắn.
Ví dụ: Tại một vùng ngoại ô, điện áp ban đêm chỉ còn 190V. Sau khi lắp ổn áp 2KVA, hệ thống đèn LED trong nhà sáng rõ và ổn định hơn hẳn.
Chọn bóng đèn chất lượng và phù hợp
Bóng đèn giá rẻ thường sử dụng chip LED kém chất lượng, quang thông giảm nhanh. Do đó, đầu tư vào sản phẩm có thương hiệu, thông số rõ ràng sẽ giúp duy trì độ sáng lâu dài và tiết kiệm chi phí thay mới.
Nhiệt độ môi trường cao hoặc lắp đèn trong không gian kín dễ khiến linh kiện bên trong nóng lên nhanh chóng, dẫn đến hiệu suất ánh sáng giảm.
Cách sử dụng cũng ảnh hưởng tới tuổi thọ và độ sáng của bóng đèn:
Khi bóng đèn đã suy giảm hơn 30–40% độ sáng so với ban đầu, việc thay mới sẽ mang lại hiệu quả chiếu sáng tốt hơn và đôi khi tiết kiệm điện hơn so với việc tiếp tục sử dụng bóng cũ. Nhiều bóng LED hiện nay còn có chế độ bảo hành, nên bạn có thể được đổi mới nếu hỏng sớm.
Một thói quen đơn giản như vệ sinh định kỳ, kiểm tra điện áp và chọn bóng đèn chất lượng không chỉ giúp ánh sáng duy trì lâu dài mà còn giảm chi phí điện và thay mới. Đây là những giải pháp thực tế, dễ áp dụng cho mọi gia đình.